KROMO INGGIL INGKANG BADHE KABUCAL: PENGENGET KAWULO MUDO
Dening: Santri PP. Miftahul Ulum Yahyawiyyah
Niki ayat nedahaken bilih penting sanget
anggenipun kito migatosaken sanget dedawuhan lare-lare kanti sahe supados sak
mangke bade dipun toto kalihan Allah swt. punopo ingkang dados tindak-tanduk
linampahan sedoyo kaneman kulo lan panjenengan. Mugi-mugi mawon kanti dedawuhan
kedik meniko saget nambahi semangat atawin kekarepan sedoyo piyantun Jawi
supados kerso nguri-nguri kabudayan boso Kromo inggil meniko. Amin.
Sakwijineng wekdal, kawulo dipun dhawuhi biyung ngagem
telpon, “Nang, iki Ibu arep ngomong...”.
Saknaliko mboten kawulo galih wonten manah, kawulo
mangsuli, “Opo bu...”
Lajeng ibu mboten ndawuhi langsung teng kulo nopo ingkang
dados sejo penggalihipun. Ibu lajeng ngendikan, “Karo ibu iku dalem, punopo
bu.. kromo inggile dinggo...”.
Deg, nembe keraos onten manah kawulo punopo ingkang dados
perkawis wigatos meniko. Bilih onten ing zaman sak meniko katah sangat
piyantun-piyantun jawi ingkang mboten mangertosi atawin mboten biyoso ngagem
kromo inggil meniko. Tentu meniko saget ndadosaken bucalipun budoyo sahe.
Kawulo westani dedawuhan ngagem kromo meniko sahe mergi mekaten. Sak pindah,
kromo inggil meniko nedahaken unggah-ungguhipun lan adab prayugi poro kaneman
dateng kesepahan. Sakhinggo enten sejenipun pundi ingkang langsung sepah lan
pundi ingkang langkung nem.
Kaping kalih, kados
ingkang dipun dhawuhaken deneng poro sepuh lan pegarepipun agami Islam bilih
tondo-tondonipun piyantun solih injih saget ngurmati tiyang sepah kanti
dedawuhan ingkang sahe tur alus. Malah mboten namung piyantun sepah kemawon.
Piyantun ingkang enem atawin sak ngandapipun yuswo kito, sami ugi ingkang
sampun simah atawin dereng. Ing pundi dedawuhan ingkang alus njeh ngagem kromo
inggil meniko. Tondo bilih kromo inggil meniko dedawuhan ingkang alus njeh kito
mangertosi piyambek bilih mboten enten ceriose piyantun ingkang nesu-nesu
atawin guneman olo ngagem kromo inggil meniko. Utowo menawi enten njeh mboten
katah.
Kaping tigonipun, bilih koromo inggil meniko kebanggaan kito tiyang Indonesia. Leluwihipun
piyantun Jowo. Menawi kito mboten saget remen piyambak, mangke nasibipun kromo
inggil bade kados kabudayan-kabudayan lintunipus. Kados kabudayan nari, nyanyi,
wayang, batik lan dedawuhan lintunipun. Ing pundi menawi kito mboten
pinter-pinter ngramut lan ngembangaken kabudayan sahe meniko, lajeng mangke
onten tiyang monco atawin piyantun negoro lintu ingkang remen lajeng melajari
lan ngembangaken budoyo sahe meniko, mangke kito nembe karaos bilih kabudayan meniko
warisan luhur saking poro leluhur kito.
Ing pundi kabudayan kromo inggil meniko langkung agung
menawi dipun bandingaken kalihan kabudayan-kabudayan lintunipun. Misalipun
kabudayan nari meniko tasih dipun ungkit-ungkitaken atawin dipun poro-padu
dateng kasepuhan agami lan lintunipun. Atages angsal nopo mboten menawi dipun
kembangaken lan dipun lakoni dateng tiyang setri misalipun. Semanten ugi
kabudayan alat nyanyi lan lintunipun. Ananging menawi kromo inggil meniko
mboten enten kasepahan agami atawin piyantun ahli lintunipun ingkang mboten
setuju menawi bade dipun kembangangaken. Niki cekap dados tondo bilih sahe
sanget kabudayan boso kromo inggil ingkang kedah sanget kawulo lan panjenengan
sedoyo cepengi. Langkung-langkung supados dipun ajaraken dateng anak-putu lan
murid-murid zaman sak meniko ingkang tuntutan wekdal bade nggeser lan mbucali
kabudayan kromo inggil meniko.
Sebab Budoyo Kromo Bade Kabucal
Wonten pinten-pinten alesan kengeng menopo kabudayan
kromo inggil meniko mboten maleh dipun remeni kalihan kaneman-kaneman sak
meniko. Sepindah, mergi kromo inggil dipun sebat-sebat mboten boso
nasional. Ateges katah sangking rencang sanes Jawi ingkang mboten paham sejo
lan artosipun boso meniko. Hinggo tiyang Jawi piyambak rumaos mboten sekeco
menawi bade dedawuhan kalian piyantun lintu meniko. Alesan ingkang kados meniko
saget dipun mangsuli bilih budoyo boso Kromo meniko kedah dipun uri-uri
dumateng tiyang Jawi serasan. Supados kabudayan mboten ical. Ateges ngaten,
menawi tiyang Jawi nembe bade dedawuhan kalian tiyang Jawi lintunipun, meniko
kedah ngusahaaken supados ngagem kromo inggil. Lajeng menawi bade dedawuhan
kalihan tiyang lintu, meniko nggeh kedah ngagem boso nasional atawin malah boso
internasional. Sebab, boso meniko pancen mboten namung setunggil serasan. Kedah
katah anggonipun lumatih boso werna-werni meniko.
Kaping kalih, mergi
kaneman sak meniko langkung remen kalihan kabudayan sangking Barat/Kilen. Milai
sangking lagon-lagon, tetarian, wewayang atawin film lan lintu-lintunipun.
Hinggo kaneman kasupen piyambak kalian kebudayan piyambak. Alesan meniko saget
dipun mangsuli bilih kito angsal-angsal mawon menawi bade remen kaliyan
kabudayan lintu. Ananging, sumonggo tetep nguri-nguri kabudayan piyambak. Kados
piyanton bongso Cino soho Jepang. Meniko mboten nolak kalian kabudayan Kilen.
Ananging piyambake injeh tetep nguri-nguri kabudayan piyambak. Tetep kiat boso
Cino ugi Jepang onten ing negarinipun piyambak. Hinggo kekalihipun mboten
ketilaran mongso soho pengarepipun babakan yotro atawin kenegerian. Niki
nedahaken bilih saget-saget mawon nyepengi kabudayan piyambak kanti mboten
katilaran bade remen kalihan kabudayan lintu.
Kaping tigonipun, alesanipun piyantun kaneman mboten remen malih kalihan boso Kromo inggil
injeh meniko mboten mangertosi keginaanipun atawin faidah sangking boso meniko.
Ateges mekaten, nalikanipun piyantun kaneman mboten rumaos wigatosipun kromo
ugi mboten mangertosi keginaan boso kromo meniko bade kagem menopo, lajeng
tiyang sepah ugi mboten ndawuhaken atawin medar sabdo babakan wigatosipun kromo
meniko, sak mangke piyantun kaneman bade gadah pawertos bilih boso kromo meniko
mboten wigatos malih. Hinggo poro kaneman mboten kerso malih ngudi ngilmu
babakan boso kromo meniko. Ing tembe bakalipun piyantun kaneman bade keraos
asing atawin longko banget kalihan kromo.
Solusinipun njeh kedah sedoyo piyantun, kawulo sepah
atawin kaneman meniko kedah sadar melih. Amergi tasih katah piyantun sepah
ingkang mboten keraos wigatos babakan kromo meniko. Malah ugi onten rencang
ingkang dedawuhan kalihan kulo bilih nalikane piyambake bade ajar boso kromo
dumateng tiyang sepah, romo atawin biyungipun meniko, kanti ngendikan
kedik-kedik, kados boso njeh atawin mboten, meniko tiyang sepahipun malah
dawuhan, “Mbok ora usah boso kromo karo bopo-ibu.. sek penting sahe ati lan
perilakune.. masalah omongan gampil natane.”
Dawuh kados meniko nedahaken tiyang sepah mboten wigatos
babakan kromo inggil. Pripun saget remen gadahi putro-putri ingkang sahe menawi
mboten dipun toto anggenipun dedawuhan si lare meniko. Luwih-luwih, onten dawuh
teng ayat al-Qur’an bilih dedawuho siro sedoyo kanti dedawuhan leres tur sahe,
lajeng sak mangke Allah swt. bade ndadosaken leres ugi sahenipun tindak-tanduk
kawulo lan panjenengan sedoyo (QS. Al-Ahzâb: 70-71).